2008 yılında yaşanan Global Finansal Kriz sonrası Bitcoin’in ortaya çıkmasıyla birlikte, kripto paralar hayatımıza girdi. O günden bu güne kripto para piyasalarında çokça sarsıntı yaşandı. Sonuncusu ise, yakın vakitte dünyanın en büyük üç kripto para borsasından biri olan FTX’in çöküşüyle başladı. Dev borsanın çöküşü sonrası yaşanan inanç kaybı ile kripto para üniteleri büyük kayıplar verdi. Yatırımcılar domino tesirinden korkarken, bir berbat haber de kripto para yatırım şirketi Genesis’ten geldi. Genesis’nin CEO’su Silbert, iflas seçeneği de dahil olmak üzere bütün olasılıkları araştırması için yatırım bankası Moelis&Company ile anlaştığını açıkladı.
En tanınan kripto para ünitesi Bitcoin (BTC) fiyatları, 8 Kasım tarihinde ruhsal düzey olan 20 bin doların altına sarkarken; büyük kripto para borsasının 10 Kasım’da iflas söylentilerinin yayılmasıyla 16 bin doların altına kadar geriledi. Bu süreçte Bitcoin en düşük 15 bin 510 dolara kadar paha kaybederken; böylece tarihi tepesi olan 69 bin dolardan yüzde 77,50 oranında gerilemiş oldu. Geçtiğimiz iki hafta içerisinde kripto para piyasalarındaki ziyan 250 milyar dolara yaklaştı. Piyasanın uzmanları kripto paralarda yaşanan düşüşte şimdi taban düzeylerin görünmediği tarafında varsayımlarda bulunuyor.
FED’İN FAİZ KARARI KIYMETLİ OLACAK
ABD ‘nın (Fed) para siyasetini belirleyen Federal Açık Piyasa Komitesi’nin (FOMC) aralık ayı toplantısı 13-14 Aralık’ta yapılacak. Fed’in faiz artırım suratını yavaşlatması beklenirken, piyasa fiyatlamalarına bakıldığında bankadan 50 baz puanlık faiz artırımı bekleniyor. Fed’in faiz artırımlarında yavaşlamasının piyasalarda risk iştahını artırması ve bunun kripto para piyasalarını desteklemesi bekleniyor.
BITCOIN VE ETHEREUM’DA SON DURUM
Bitcoin fiyatları, bugün içerisinde en yüksek 16 bin 619 düzeyini, en düşük ise 16 bin 365 dolar düzeyini görürken, saat 13:44 prestijiyle yüzde 0,49 oranında düşüşle 16 bin 482 dolar düzeyinde süreç görüyor. Bitcoin son 7 günlük süreçlerde yüzde 1’in üzerinde bedel kaybederken; piyasa bedeli 317 milyar dolarda bulunuyor.
İşlem hacmi en yüksek ikinci kripto para ünitesi olan Ethereum (ETH) ise, şu dakikalarda dünkü kapanışına nazaran yaklaşık yüzde 1 oranında düşüşle 1186 dolar düzeyinde hareket ediyor. ETH, gün içerisinde en düşük 1172 doları, en yüksek 1206 doları görürken; son 7 gün içerisinde yüzde 2,61 paha kaybetti.Küresel bazda kripto paraların piyasa pahası, son 24 saatte yaklaşık yüzde 0,86 oranında kıymet kaybederek 827 milyar dolara geriledi.
ÇOK DAHA BÜYÜK BİR YIKIM GÜNDEME GELEBİLİR
Kadir Kurtuluş – Avrasya Blockchain ve Dijital Para Araştırmaları Derneği Başkanı
Kripto paralarda yaşanan sert düşüş kripto para borsası FTX‘in iflası ile başladı. Artık ise, Genesis iflası söylentileri piyasada büyük panik yarattı. Bir kritik nokta da güç maliyetlerinin inanılmaz arttığı bu devirde kripto para madencileri ne yapacak? Kripto para madencileri satışlara başlarsa ya da satmaya mecbur kalırlarsa, aylardır gördüğümüz bu tablo dışında çok daha büyük bir yıkım gündeme gelebilir. Ancak gerçek sebebe gelecek olursak; kripto para piyasasında daha yapısal bir problemler var. Hasılı bu iflaslar, satışlar, sıkıntı durumlar birer sonuç, sebep değil. Pekala sebep ne?
GERÇEK SEBEP NE?
Kripto paralar özünde merkeziyete karşı ve bağımsız olarak tasarlanmış. Bunu sağlayacak temel öge ise, insanların yatırımdan çok süreçlerinde kripto para kullanabilmesidir. Yüksek volatilitesi ve ülkelerce hukuksal manada tam kabul görmemesi nedeniyle kripto paralar temel emelini gerçekleştirememekte.
Fiziki savaş tüm ekonomileri altüst eden ve riske karşı hassaslığı en üst düzeye taşıyan bir durum. Kripto paralar daha emekleme periyodunda pandemi, savaş ve ekonomik kriz duvarlarına çarptı.
Teknolojisinden fazla yatırımlarla sıhhatsiz bir formda büyüyen kripto para piyasası, mevcut haliyle kendi başına ayakta kalamadı diyebiliriz.
DAHA TABANI GÖRMEDİK
Kurumsal yatırımcının piyasadaki yeri, piyasanın harika durumlara hazırlıksız yakalanması üzere birçok durum kripto piyasasını Fed güdümünde bir piyasa haline getirdi. Mevcut kripto paraların geleceği mevcut sistemin yani Fed’in elinde diyebiliriz. İsmi merkeziyetsiz lakin realitede Fed kararlarından etkilenen kripto paralarda şu an hala daha faiz artırımı beklentisi satın alınıyor. Bu da riskli varlık olarak gösterilen kripto paraların elden çıkarılmasına, yani düşüşlere sebep oluyor. Her geçen gün bu piyasaya inanç daha da azalıyor.
Sonuç olarak; daha tabanı görmedik, bunlar âlâ günler ve düşüşler devam edebilir. Düşüşlere şu ya da bu sebep gösterilebilir fakat temel tahlilde “Fed faiz düşürmeye başlayana kadar mevcut kripto paralar için sıkıntı günlerin devam edeceğini” düşünüyorum.
BITCOIN VE ETHEREUM’DA BU DÜZEYLERE DİKKAT
Rıdvan Baştürk – Baştürk Finansal Danışmanlık
kripto para piyasasında 2021 yılı ile 2022 yılı ortasında siyah ile beyaz kadar fark var. Geçen yıl pandemi nedeniyle global faizlerin sıfır olduğu ve merkez bankalarının genişleme yaptığı bir süreçti. Düşük faiz ve bol para ortamında insanların risk alma iştahı da epeyce yüksekti. Bu kapsamda majör borsalar ve kripto paralar rekor üzerine rekor kırdı. Son bir yıldır ise, tam aksisi bir durum kelam konusu. Global enflasyonun kalıcı olmasıyla birlikte başta Fed olmak üzere neredeyse tüm ülkeler birbiri gerisine faiz artırırken, ortaya saçılan para ise geri çekiliyor. Bu nedenle risk alma iştahı düştü. Geçen yıl rekor kıran piyasalar bu yıl başını kaldıramıyor.
Kripto özelinde, son periyotta FTX borsasında yaşanan olaylar ve bunun öteki borsalara sıçrama riski itimat kaybına neden oldu.
RİSKLİ VARLIKLAR İÇİN TEKRAR BİR ÖYKÜ OLUŞABİLİR
Küresel bazda sıkılaşma siyasetleri sona erdiğinde riskli varlıklar için tekrar bir kıssa oluşabilir. Lakin mevcut enflasyon ortamında bunu konuşmak için çok erken olduğunu düşünüyorum. Bu eserler baskı altında kalmaya devam edebilir.
İşin teknik tarafına baktığımızda ise; Bitcoin’de kısa vadede 18.000-18.500 dolar bandı direnç pozisyonunda. Bu bölge üzerine yerleşilmediği her durumda görünüm zayıf kalacaktır. Aşağıda, 15.500 dolar düzeyi son devirde değerli bir dayanak oldu. Bu takviyede bir kırılım gelirse satış baskısının uygunca artmasını bekleyebiliriz.
Ethereum tarafında, görünüm nispeten biraz daha olumlu duruyor. 1000-900 dolar dayanak bölgesinin üzerinde bir seyir konusu. Bu bölge üzerinde kalınmasını mevcut sıkıntı devirde olumlu olarak değerlendiriyorum.