İstanbul Sözleşmesi’nin fesih kararından itibaren ülkede 300’ü aşkın bayan erkekler tarafından katledildi, yaklaşık 300 kuşkulu bayan vefatı meydana geldi.
AKP’li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 20 Mart 2021’de İstanbul Sözleşmesi’nden çekilme kararına karşı bayanlar mukaveleden vazgeçmiyor. Kontrattan çekilme kararına karşı açılan davaların sonuncuları bugün Danıştay 10. Dairesi’nde görülmeye başlandı.
Danıştay savcısının evvelki duruşmalarda “Cumhurbaşkanı kararı aykırı” dese de bayanlar için hayati değer taşıyan İstanbul Mukavelesi için son karar önümüzdeki günlerde açıklanacak. Bayanlar bugün bir defa daha Danıştay’da “İstanbul Sözleşmesi’nden vazgeçmiyoruz” diyerek haykırdı.
DURUŞMADAN
BirGün’den Nisa Küçük’ün aktardığına nazaran Körfez Bağımsız Bayan Dayanışması üyesi Süheyla Doğan: “Hem hayat alanlarımızı hem hayatlarımızı savunuyoruz. Buraya gelmek için hazırlanırken Sevim arkadaşımız öldürüldü. Sevim’in çocuğunun çığlığını duyun istiyoruz.”
YALOVA BAROSU İSMİNE KONUŞAN AV. YÜCEÇETİN: BİZ MİLYONLARIZ
Yalova Barosu ismine savunma yapan Avukat Dilan Yüceçetin şunları söyledi: “Çapulcu olmadığımızı, sürtük olmadığımızı ispat etmek zorunda bırakıldık. Artık de kontrattan çekilmenin hukuksuzluğunu ispat etmek zorundayız. İspat etmek zorunda bırakan tek kişi, biz milyonlarız. Pınar Gültekin’in canlı diri yakıldığı, varile konulduğu, üzerine beton döküldüğü tespit edildi lakin katile haksız tahrik indirimi verilebildi. Katile 23 yıl mahpus cezası verildi. Şu an 4 yaşındaki kızımın 26 yaşına geldiğinde bu caniyle tıpkı ortamda olmasını istemiyorum.”
‘BİR BAYAN DAHA ÖLDÜRÜLMESİN DİYE BURADAYIZ’
İstanbul Sözleşmesi’nden çekilme kararının hukuka ters olduğunu söyleyen Avukat Yalova Elif Turnacı Çavuş, şunları belirtti: “İstanbul Kontratı bayanların hayat hakkını savunan bir insan hakları mukavelesidir. Anayasa’nın 104. unsurunda söz edildiği üzere insan haklınını içeren hususlarda Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri çıkarılamaz. Her gün öldürülen müvekkilerimizin acılarını taşıyoruz. Bir bayan daha öldürülmesin diye buradayız. İstanbul Sözleşmesi’nden vazgeçmedik ve vazgeçmiyoruz!”
BATMAN BAROSU LİDERİ ERPOLAT: İSTANBUL KONTRATI AYDINLIK BİR TÜRKİYE İÇİN ÖNEMLİ
Batman Barosu ismine kelam alan Batman Barosu Lideri Avukat Sevinç Erpolat, şunları söyledi:
“İdare hukukunda her sürecin bir nedeni ve maksadı vardır. Kararlarda kamu faydası emeldir. Dava konusu süreçte kamu faydası yoktur. Bilgilere nazaran, dünyada her 3 bayandan en az biri fizikî ya da cinsel şiddete maruz bırakmıştır. Türkiye’de bayana yönelik şiddet daha yaygındır. Bu ülkede yalnızca erkek arkadaşıyla telefonla konuştuğu için odaya kilitlenen, elektrik verilerek öldürülen Amina Demirtaş var. Bu ülkede kırmızı ruj sündü diye öldünelen karınlar var. Biz bayanlar kırmızı rujlarımızı çantamızda taşıyoruz diye potansiyel katillerimizi de mi çantamızda taşıyoruz? Türkiye Cumhuriyeti laik bir hukuk devletidir. İstanbul Mukavelesi yalnızca bayanlar için değil hepimiz için kıymetlidir. Sizin çocuklarınız bizim çocuklarımız için, aydınlık bir Türkiye için kıymetlidir. Adalete bu kadar yakınken ve gözünüze bakarken Ceren Özdemir’i ve Başak Cengiz’i hatırlatmak istiyorum. Ceren Özdemir ve Başak Cengiz tanımadıkları erkekler tarafından öldürüldü.”
AVUKAT YILMAZ: ANIT AĞAÇTA İSMİ YAZAN BİR BAYAN MI OLACAĞIZ, KENDİNİ GERÇEKLEŞTİRMİŞ BİR BAYAN MI?
Kocaeli Barosu’ndan Avukat Nuriye Yılmaz şunları kaydetti: “7 yıldır bayan hakları merkezinde çalışıyorum. Bugün bir avukat ve şiddet mağduru bir bayan olarak karşınızdayım.Yerde dövülürken çocuklarım duymasın diye sessizce ağlayan bir bayan olarak burdayım. Siz, ‘Kızın niçin ağlıyor’ denilerek tokat yediniz mi? Yumruk sonucunda çeneniz kırıldı mı? Bana şiddet uygulayan ve hekim olan evli olduğum erkek hayatını kaybetti. Yaşasaydı şu an hayatta olmayabilirdim. İsmim anıt ağaçta olabilirdi. Ben bugün karşınızda bir avukat olarak da karşınızdayım. Vereceğiniz karar bayanların karşınıza nasıl geleceğini de belirleyecek. Anıt ağaçta ismi yazan bir bayan mı olacağız, kendini gerçekleştirmiş bir bayan mı? “
AVUKAT AYLİN SEV: KONTRATTAN ÇEKİLME KARARININ KAMU FAYDASI NEREDE?
Antalya Barosu Lideri Av. Hüseyin Geçilmez, “Benim burada konuşmam meslektaşlarımın kelam hakkını engelleyecekse konuşmayayım” diyerek mikrofonu bayan meslektaşına bıraktı. Savunmayı yapan avukat Aylin Onur Sev, şunları kaydetti:
“Antalya’da Pınar Gültekin’i yakarak katleden Cemal Metin Avcı’ya haksız tahrik indirimi uygulandı. Tıpkı indirimin kendisine tecavüz eden erkeği öldüren Nevin Yıldırım’a uygulanmadığını hatırlatmak isterim. Kontrattan çıkma kararıyla devletin yetkili organları rehavete kapılmıştır. Pınar Gültekin’in katili Cemal Metin Avcı’nın yargılandığı sırada, ‘İstanbul Mukavelesi’nin iptal edilmesi güzel oldu’ kelamlarını size hatırlatırım. İstanbul Mukavelesi uygulansaydı, bu kadar canavarca hisle hareket eden katile bu kadar az ceza verilmeyeceği açıktır. Devletler yurttaşları için vardır. Devletler yurttaşların hayat hakkını korumak zorundadır. Burada bayanların ömür hakkını için buradayız. İdari süreçlerim gayesi kamu faydasıdır. Mukaveleden çekilme kararının kamu faydası nerede? 2022’nin birinci beş ayında 132 bayan erkekler tarafından öldürüldü. 2008’de Münevver Kadabulut, 2018’de Şule Çet, 2919’da Emine Bulut, 2020’de Sener Aslan ve binlerce bayan öldürüldü.”
SAMSUN BAROSU LİDERİ YILDIRIM: 6284’ÜN TEMELİNİN İSTANBUL MUKAVELESİ OLDUĞU YAZIYOR, TEMELİ ÇEKERSENİZ NE OLUR?
İlk savunmayı, Samsun Barosu Lideri Pınar Gürsel Yıldırım yaptı.
Türkiye’nin birçok ülkeden evvel bayanlara seçme ve seçilme hakkı verdiğini hatırlatan Yıldırım, şunları söyledi: “Böyle bir tarihe sahip bir ülkede, 2022 yılında bayanların ömür hakkını savunmaktan ötürü üzgünüm. Kentimde 12 tane asliye ceza mahkemesi var. Yalnızca bir yılda erkek şiddetinden ötürü 713 duruşma görüldü. Kentimde bir bayan, müdafaa kanunu bittiği gün boşandığı erkek tarafından öldürüldü. Gülbahar şu an hayatta olabilirdi. Bu cinayetler önlenebildi. Karşı taraf, ‘Sözleşmeden çıkılsa da 6284 sayılı kanun var, bi yeterli’ diyorlar. Soruyorum 6284 sayılı kanun kâfi mi? Bu kanun önleyebildi mi Gülbahar’ın öldürülmesini? 6284 sayılı kanunda temelinin İstanbul Mukavelesi olduğu yazıyor. Temeli çekerseniz ne olur?”
EŞİK, PINAR GÜLTEKİN KARARINI HATIRLATTI: FAİLE ERKEKLİK İNDİRİMİ VERİLDİ
Duruşma öncesi Eşitlik İçin Bayan Platformu (EŞİK) tarafından yapılan basın açıklamasında, “İstanbul Sözleşmesi’nden bir Cumhurbaşkanı Kararı ile çekilmenin hukuka karşıt olduğunu, kararın yayınlandığı günden bu yana lisana getiriyoruz. İstanbul Sözleşmesi’nden hiçbir münasebet sunmadan çıkıldığını belirten Cumhurbaşkanı kararının iptali istemiyle açılan davaların temelden görüşüldüğü dördüncü duruşma gününde bir defa daha Danıştay’dayız” denildi.
Cumhurbaşkanı kararının bayanların hayatına, eşitlik şuuruna, demokrasiye, adalete ve eril şiddetle çabaya ağır bir darbe indirdiği kaydedilen açıklamada, Pınar Gültekin davasında çıkan karar hatırlatıldı.
“Hukuksuz kararın yargı erki üzerindeki olumsuz baskısını Pınar Gültekin kararında gördük. Faile yeniden erkeklik indirimi verildi” tabirlerine yer verilen açıklamada, “İstanbul Mukavelesi kararlarınca ortadan kaldırılması gereken yanlış alışkanlıkların, davanın sürecine hâkim olduğu görüldü; sonuç da şiddetle gayret unsurlarına ve İstanbul Sözleşmesi’ne muhalif, toplum vicdanını yaralayan adaleti öldüren bir karar oldu ne yazık ki!” denildi.
Açıklamada, eril şiddetle uğraş için bütüncül siyasetler geliştirilmesini gerektiren İstanbul Sözleşmesi’ne ait hukuksuz çekilme kararının iptal edilmesi talep edildi: “İstanbul Sözleşmesi’nden, haklarımızdan ve hayatlarımızdan vazgeçmiyoruz!”
AVUKAT UÇAR: DÜZGÜNLÜK BEKLEMİYORUZ. ADALET İSTİYORUZ
Ordu Barosu ismine Avukat Birsen Uçar savunma yaptı. Uçar şunları tabir etti:
“2022 yılına gireli 173 gün oldu. 173 günde 176 bayan öldürüldü. Bunu söylerken kanım donuyor. Bayanlara tüzel bilgilendirme yaptıktan sonra, ‘Korunabilir miyim? Hayatta kalır mıyım” diye soruyorlar. Evlenmek bir haktır, boşanmak da. Hukuk, adalet güzellik yapmaz. Biz uygunluk beklemiyoruz. Adalet istiyoruz. Ordu’da 65 yaşındaki bir bayanla tanışmıştım. Şiddet gördüğünü bayan,’ Ordu’nun dereleri üst aksa da evli kalmayacağım’ dedi. Ordu’nun dereleri üst aksa da İstanbul Sözleşmesi’nden vazgeçilmeyeceğiz.”
AVUKAT İNCESAĞIR: TARİH SİZİ YA MESLEĞİNİZE SIRT DÖNMENİZLE YA DA HUKUKU SAVUNMANIZLA HATIRLAYACAK
Çanakkale Barosu ismine Avukat İnce İncesağır, şunları söyledi:
“Sayın heyet, nasıl bir baskı altında olduğunuzu varsayım ediyoruz. Tarih sizi ya mesleğinize sırt dönmenizle ya da hukuku savunmanızla hatırlayacak. Her halukarda sizi unutmayacağız. İstanbul Sözleşmesi’nden çekilme kararının iptai talep ediyoruz. Size, Türkiye’nin batısında Çanakkale’de geçen hafta yaşananları anlatacağım. Geçen hafta Onur Haftası kapsamında Onur Yürüyüşü düzenlemek istendi. Yürüyüşün tarihinin toplumsal medyadan paylaşılmasının akabinde yüzlerce tehdit paylaşımı yapıldı. Bunlardan birkaçı ortasında, ‘Onları öldürmemizi istiyorlar. Onların kanı dökülmeli. Bir sokağa çıkın ve görün. Müslüman gençler size müsaade vermeyecek’ bildirileri vardı. Bunlar küfürleri almadığım birkaç ileti. Hiç çekinmeden açık bir formda LGBTİ+’ler tehdit edildi. Bu iletiler hakkında kabahat duyurusunda bulunduk ancak biri bile söze çağrılmadı.
Bu, LGBTİ+’lerin her gün maruz bırakıldığı ayrımcılığı gözler önüne seriyor. Yürüyüşü Valiliğe bildirdik, Emniyet’in tedbir almasını istedik. Valilik, Onur Haftası kapsamında düzenlenen bütün aktiflikleri yasakladığını duyurdu. MHP Vilayet Başkanlığı yürüyüş hakkında basın açıklaması yaptı.
Öyle ya onlara yasak yoktu. Bu basın açıklamasından bir gün sonra MHP Diyarbakır Vilayet Başkanlığından istifa eden Cihan Kayaalp’in çocuıinu istismar ettiğini öğrendik. Kendi aramızra, ‘Yürüyüşün yasaklanması hakkında açtığımız davada yürütmeyi durdurma kararı çıksaydı yürüyüşü yapar mıydık’ diye konuştuk. Zira tehditler çok ciddiydi. Bu yüzden trans cinayetleri politiktir diyoruz. İstanbul Sözleşmesi’ne ve anayasal bir tertibe gereksinimimiz var. Size yüz yüze borakıldığımız cehennemden sesleniyoruz. Pınar Gültekin’in katiline verilen ceza ortada. Bu zihniyet kollanmaktadır. Bu anayasızlaştırmaya karşı çıkmanızı bekliyoruz.”
AVUKAT GÜLBAHAR: KATİLLER ARTIK ‘YATARI NE KADAR’ DİYE BAKIYOR
Avukat Hülya Gülbahar savunma yapmadan evvel duruşma öncesinde yaşananlara dikkati çekti. 500’ün üzerinde bayanın içeri alınmadığı ve içeri sokulmadığını kaydeden Gülbahar, “Heyet lideri olarak çıkışta güvenliğimizin sağlanması için yükünüzü koymanızı rica ediyoruz. Çıkışta tekrar baskı görme ihtimalimiz var sizden teşebbüslerde bulunmanızı rica ediyoruz. Tahminen de yüzlerce bayan devlet liderinden davacı olduğu için bu hale maruz kalıyor” dedi.
Gülbahar, şunları kaydetti:
“Sabah 500’ün üzerinde bayan ne içeri sokulduk ne bulunduğumuz yerde açıklama yapılmamıza müsaade verildi. Basın farklı yere gönderildi. Basının yanına gitmemize müsaade verilmedi. Haklarımız gasp edildi. Biz çıkışta kamuyu bilgilendirmek zorundayız. Biz burada fotoğrafları aile albümüne koymak için çekmedik. Buradaki savunmaları dakika dakika takip ediyorlar. Heyet lideri olarak çıkışta güvenliğimizin sağlanması için yükünüzü koymanızı rica ediyoruz. Çıkışta tekrar baskı görme ihtimalimiz var sizden teşebbüslerde bulunmanızı rica ediyoruz. Tahminen de yüzlerce bayan devlet liderinden davacı olduğu için bu hale maruz kalıyor.
İşlemin haklarını, maksatlarının yasallığını anlatan tek bir cümle edilmedi. İç hukukumuz kâfi argümanına cevap vermek istiyorum. SEDAV Birleşmiş Milletler Toplantısında ‘elimizdeki araçlar yeterli’ denildiğinden bahsedildi. Biz her gün bildiğimiz kadarıyla üç kişiyi kaybediyoruz. Kolunu, bacağını kaybeden, sakat kalan bayanlardan ise bahsedemiyoruz bile. İstanbul Kontratı yürürlükte olsaydı Pınar Gültekin’in katiline bu karar verilir miydi? Katiller artık ‘Yatarı ne kadar’ diye bakıyor. 20 yıllık bir cezada katil 4 yıl mahpus yatıyor. Kontrat, ‘Toplumsal cinsiyet eşitsizliği bitirmek için her ünitesini düzenle. Eğitimde, medyada bu istikamette kriterleri uygula’ diyor.
Türkiye’deki 8. 9. sınıf ders kitaplarında ‘Erkeğe itaaet et’ yazıyor. Şirk mi koşuluyor? Erkekler Allah mı? İstanbul Sözleşmesi’nden sonra sırada Lanzarote Kontratı var. Bu mukavelenin ismini saklıyorlar. Zira bu kontrat çocukların cinsel atağa uğramamasını çocuklara şiddet uygulanmamasını amaçlıyor. Bu mukaveleden sonra da sırada SEDAV var. Bu sıra Montrö’ye kadar masraf.”
Körfez Bağımsız Bayan Dayanışması üyesi Süheyla Doğan: “Hem ömür alanlarımızı hem hayatlarımızı savunuyoruz. Buraya gelmek için hazırlanırken Sevim arkadaşımız öldürüldü. Sevim’in çocuğunun çığlığını duyun istiyoruz.”
ERDOĞAN’IN KARARININ İPTALİNİ İSTEDİ
Danıştay Savcısı, İstanbul Mukavelesi ile ilgili Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Lideri Recep Tayyip Erdoğan’ın kararının iptali talebini yineleyerek, “Dava konusu sürecin iptal edilmesi gerektiği düşünülmelidir” dedi. Savcının talebi salonda uzun mühlet alkışlandı.
Mahkeme heyeti, kararın 20 Temmuz’daki isimli tatil öncesi bildiri edileceğini açıkladı.