BM İnsan Hakları Kurulu Özel Raportörü Tomoya Obokata, “etnik, dinî ve dilsel azınlıklara mensup bireyleri etkileyen çağdaş kölelik” üzerine bir rapor hazırladı.
Modern kölelik konusunda çalışmalar yürüten Obokata, çağdaş köleliğin dünya çapında yaygın bir formda uygulandığına dikkati çekti.
Modern köleliğin neden ve sonuçlarının da ele alındığı raporda, bilhassa azınlıklara yönelik olmak üzere klâsik köleliğin Afrika’nın Sahel bölgesindeki Moritanya, Mali ve Nijer’de görüldüğü belirtildi.
Raporda, köleliğin çağdaş formlarından çocuk işçiliğinin, tüm dünyada en berbat haliyle var olduğu vurgulandı.
Rapora nazaran çocukların, Asya, Pasifik, Orta Doğu, Amerika ve Avrupa’daki yüzde 4 ila 6’sı, Afrika’da yüzde 21,6’sı, Sahraaltı Afrika’da yüzde 23,9’u çocuk emekçi pozisyonunda.
Sincan Uygur Özerk Bölgesi
Raporda, mağdur ve hükümet açıklamaları da dahil birçok kaynaktan ulaşılan bilgilerin bağımsız değerlendirilmelerine dayanılarak “Sincan Uygur Özerk Bölgesi’nde Uygur Türkleri, Kazak ve başka etnik azınlıkların tarım ve imalat üzere bölümlerde zorla çalıştırıldığı sonucuna varmanın uygun olduğu” söz edildi.
Çin’in iki farklı sistem kullandığına işaret edilen raporda, bunlardan birinde, mesleksel maharet eğitim ve öğretim için azınlıkların alıkonulduğu ve ardından işe yerleştirildiği belirtildi.
Diğer sistemin de tarım çalışanlarının öteki işlere taşındığı emekçi programı yoluyla fakirliğin azaltılması olduğu tabir edildi.
Çoğu durumda kelam konusu işlerin istenmediğine dikkati çekilen raporda, çalışanların çok kontrole, makus hayat ve çalışma şartlarına, hareket kısıtlamasına, tehditlere, fizikî yahut cinsel şiddete ve öteki insanlık dışı ve aşağılayıcı muamelelere maruz kaldığı vurgulandı.
Raporda, “Bazı durumlar, insanlığa karşı cürüm olan kölelik olabiliyor ki bu durumun daha bağımsız biçimde incelenmesi gerekiyor.” değerlendirmesinde bulunuldu.
Diğer yandan, Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Vang Vınbin rapora reaksiyon gösterdi.
Vang, Raportör Obokata’nın, ABD, birtakım Batı ülkeleri ve Çin aksisi güçlerin Sincan hakkında yaydığı palavralara ve dezenformasyonlara inanmayı seçtiğini söyledi.
Obokata’nın Çin’e iftira atmak ve karalamak için özel raportör olarak vazifesini berbata kullandığını ve Çin zıddı güçlere siyasi bir araç üzere hizmet ettiğini kaydeden Vang, “Çin bunu şiddetle kınıyor. Sincan’da hiçbir vakit zorla çalıştırma olmadı.” dedi.
Vang, Çin’in, tüm etnik kümelerden çalışanların iş arama, ekonomik ve toplumsal hayata katılma haklarını ve çıkarlarını koruduğunu savundu.
Zorla evlilikler de çağdaş kölelik
Raporda, azınlıkların Latin Amerika’da da zorla çalıştırıldığı bilgisi paylaşıldı.
Çocuk yaşta yahut zorla evlilikle cinsel köleliğin de çağdaş kölelik olarak ele alındığı raporda, Avrupa’nın güneydoğusunda, 20-24 yaşlarındaki Roman bayanların yarısının 18 yaşından evvel evlendiği belirtildi.
İngiltere’deki resmi bilgilere atıfta bulunulan raporda, ülkede başta Pakistan olmak üzere Afganistan, Bangladeş, Hindistan ve Somali üzere ülkelerle irtibatlı zorla evlilikler olduğuna dikkat çekildi.
Boko Haram örgütünün Hristiyan bayan ve kızları din değiştirip evlenmeye zorladığı kaydedilen raporda, örgütün Nijerya’da Hristiyan ve ölçülü Müslüman bayanları cinsel kölelik de dahil köle yapmak için maksat aldığına işaret edildi.
Raporda Nijerya, Kongo, Kamboçya, Hindistan, Kazakistan, Sri Lanka, Vietnam, Bolivya, Kolombiya, Honduras ve Panama üzere ülkelerde zorla yaptırılan evliliklerin sorun olduğu vurgulandı.
Yezidi ve Arakanlı Müslüman bayanlar da tecavüz ve cinsel şiddetin mağduru
Raporda ayrıyeten Irak’ta 2014’de terör örgütü DEAŞ mensuplarının en az 6 bin 500 Yezidi bayanı esir aldığı söz edildi.
DEAŞ’lıların bu bayanlara karşı tecavüzü bir savaş silahı olarak kullandığının altı çizilen raporda, günümüzde yaklaşık 2 bin 800 bayan ve kızın hala esir yahut kayıp olduğu vurgulandı.
Raporda, Myanmar’da Arakanlı Müslüman (Rohingya) bayanlar için de “ülkenin güvenlik güçlerinin, savaş cürmü yahut insanlığa karşı hata olarak sayılabilecek sistematik cinsel şiddetine uğruyor.” tabiri kullanıldı.
Raportör Obokata raporda, her ne kadar azınlıklar çağdaş köleliğe dirense de hükümetlerin, ulusal insan hakları ile sivil toplum kuruluşlarının, azınlıkların istismarının önlenmesinde değerli rol oynadığına dikkati çekti.